امروزه با توجه به پیشرفت جوامع و رشد روزافزون دانش و علوم موجب گردیده که شیوه های آموزش سنتی محور دیگر جوابگوی یادگیرندگان نباشد. از اینرو روی آوردن به رویکردهای نوین آموزشی و تفکر میان رشته ای که طی آن مرزبندی میان حوزه های دانش کنارگذاشته و فرصت های یادگیری به شیوه های متفاوت با رویکردهای میان رشته-ای تنظیم می شود، ضروری به نظر می رسد. استفاده از روش های سنتی در آموزش زبان عربی و تخصص گرایی آن موجب شده است که فراگیران از ظرافت ها و قابلیت های آن باز بمانند و با چالش هایی در یادگیری روبرو شوند. بر این اساس، یکی از ضرورت های یاددهندگان، پرورش مهارت های میان رشته ای در زمینه آموزشی است. مقاله حاضر ضمن بررسی پیشینه و چیستی و چرایی میان-رشته ای، با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی می کوشد ضمن درهم آمیختن دو رویکرد نظری و کاربردی، آن را در آموزش زبان عربی مورد بررسی قرار دهد و نقاط ضعف و قوت آن را بیان کند. هدف مقاله ارتقای کیفیت یادگیری در آموزش زبان از خلال برنامه های میان رشته ای است و براین باور است که می توان از تخصص گرایی و تفکر میان رشته ای به عنوان راهبردی برای آموزش زبان عربی نام برد که تجارب کلیدی برای فراگیران در یادگیری فراهم می کند و به این نتیجه می رسد که میان رشته ای بر وحدت علوم در حوزه های مختلف تاکید می ورزد و در حوزه یادگیری و آموزش زبان عربی، محدودیت ها و کاستی های روش تخصصی گرایی را برطرف می کند، و می تواند امکانات پژوهشی جدیدی برای حوزه های آموزشی فراهم آورد. و در انتها ملاحظاتی که می بایست در آموزش زبان عربی مورد لحاظ قرارگیرد، در قالب پیشنهادات کاربردی ارائه می کند.

1نامه به سردبیر در چند دهه گذشته، برنامه های آموزش حرفه ای سلامت در سراسر جهان به طرف پارادایم مبتنی بر توانمندی حرکت کرده است. آموزش مبتنی بر توانمندی(Competency Based Education: CBE)،  متکی به این اصل اساسی است که پیامدهای از پیش تعیین شده (توانمندی ها)، آموزش، یادگیری و ارزیابی را هدایت می کند تا اطمینان حاصل شود که فارغ التحصیلان در حوزه های اساسی از مهارت لازم برخوردار هستند و قادر به ارائه مراقبت باکیفیت بالا برای بیمار در سراسر دوره کاری خود هستند(1, 2). هدف CBE، تبدیل یادگیرندگان به کارکنان مراقبت های بهداشتی است که یادگیری مادام العمر دارند، متعهد به تعالی حرفه ای هستند و توانمندی هایی لازم در آنها ایجاد گردیده است. در CBE، فراگیران معمولاً در مرکز قرار می گیرند و به طور فعال درگیر فرآیند یادگیری و ارزیابی می شوند. ارائه بازخورد عملکردی به طور مکرر، فراگیران را قادر می سازد تا از طریق شناسایی فرصت های یادگیری مناسب برای توسعه بیشتر، مسیرهای یادگیری خود را شکل دهند(3-5). ارزیابی برنامه ای در دستیابی به اهداف CBE بسیار مهم است. با این حال، رویکردهای سنتی ارزیابی که عموماً به طور انحصاری بر عملکرد تراکمی ارزیابی تمرکز دارند، ممکن است دیگر مناسب نباشند. در CBE، برنامه های ارزیابی نه تنها باید تصمیم گیری مقتدرانه در مورد پیشرفت و توسعه توانمندی یادگیرندگان را تضمین کنند، بلکه باید مسیر توسعه بازخورد با کیفیت بالا برای یادگیری را تسهیل کرده،  به تاٌمل در مورد اهداف آموزش کمک نموده و استفاده از بازخورد حمایت کند. بنابرین برای بهبود عملکرد در CBE، باید برنامه ها و عملکردهای ارزیابی برنامه ای را برای یادگیری، ترکیب و یکپارچه کرد(6). ارزیابی برنامه ای  یک رویکرد جامع در سیستم  ارزیابی است که از لحاظ نظری با اصول کلیدی در CBE  همسو است، زیرا هدف آن بهینه سازی ارزیابی برای یادگیری در عین حصول اطمینان از تصمیم گیری قابل توجیه در مورد دستیابی فراگیران به نتایج مورد نظر است(7).  در ارزیابی برنامه ای، ارزیابی های دارای اهمیت کم (low-stakes assessments) به طور مکرر و هدفمند برای ارائه بازخورد معنی دار از عملکرد طولی فراگیران و به منظور توسعه توانمندی های آنان انجام می شود. در حالی که ارزیابی­های دارای اهمیت زیاد (high-stakes decision making)، مبتنی بر تجمیع معنی دار داده های حاصل از ارزیابی های کم اهمیت است که در دوره های زمانی طولانی تر و در زمینه های گوناگون از طریق ارزیابان متعدد جمع آوری شده اند (8). با این حال، در حالی که رویکرد ارزیابی برنامه ای به طور فزاینده ای به عنوان ابزار ضروری در اجرای موثر CBE مورد پذیرش قرار می گیرد(9)، یافته های تحقیقات مختلف نشان می دهند که ادغام عملکردهای ارزیابی های مختلف در یک ارزیابی برنامه ای اغلب دشوار است(10-14). اجرای ارزیابی برنامه ای نه تنها نیاز به تغییر در طراحی ارزیابی دارد، بلکه نیاز به تغییر در دیدگاه ها و مفروضات مربیان و فراگیران در مورد آنچه که هدف و عملکرد ارزیابی با کیفیت بالا را تشکیل می دهد، دارد. بنابراین قبل از هر چیز باید تغییر در فرهنگ ارزیابی و مفروضات اساسی آن صورت گیرد(15). ظرفیت سازی یک عنصر کلیدی در هر فرآیند تغییر است. همه ذی نفعان درگیر در ارزیابی برنامه ای باید توانمندی های مورد نیاز برای ایجاد تغییر مطلوب در فرهنگ ارزیابی را توسعه دهند. با این حال یافته های تحقیقات انجام شده نشان می دهد که ذینفعان ممکن است همیشه مایل یا قادر به ایفای نقش های جدید آنطور که برای آنها در نظر گرفته شده است نباشند در عوض، رفتارهای قدیمی «به سادگی» با محیط های جدید تطبیق می یابند(17,16).

پژوهش حاضر باهدف فراترکیب مؤلفه های الگوی آموزش ضمن خدمت مبتنی بر موک انجام پذیرفت. به این منظور از رویکرد پژوهش کیفی و روش فراترکیب استفاده شد. قلمرو پژوهش کلیه مقالاتی هستند (140 مقاله) که در دهه اخیر در مورد مؤلفه های آموزش ضمن خدمت مبتنی بر موک و مفاهیم مرتبط در پایگاه های تخصصی و علمی ارائه شده اند. نمونه پژوهش 22 مقاله است که این تعداد بر اساس پایش موضوعی، اشباع نظری داده ها و به صورت هدفمند انتخاب شده اند. داده های پژوهش از تحلیل کیفی اسناد موردمطالعه، گردآوری شده اند. با تجزیه وتحلیل داده ها، بسترها و الزامات الگوی آموزش ضمن خدمت مبتنی بر موک در چهار کد منتخب و 12 محور، فرهنگ یادگیری مبتنی بر وب (فناورانه) (سواد رسانه ای، تعاملات شبکه ای، اخلاق فناورانه)، طراحی آموزشی مبتنی بر موک (مشتمل بر نیازسنجی، تعریف رویکردهای آموزشی (دسترسی) موک، محتوا و منابع)، مدیریت مبتنی بر وب فرانید ضمن خدمت (مشتمل بر مدیریت سامانه های یادگیری، نظارت و ارزیابی، بسترسازی مدیریت دانش )؛ پشتیبانی و به روزآوری (پشتیبانی نرم افزاری، پشتیبانی سخت افزاری) مورد سازمان دهی قرار گرفت. لذا با توجه به نتایج پژوهش، پیشنهاد می شود در طراحی برنامه های آموزش ضمن خدمت مبتنی بر موک به ابعاد مذکور توجه ویژه صورت گیرد.

هرچند تالاب ها زمانی بهترین تفرجگاه­های ایران به شمار می­رفتند، ولی در اثر عواملی همچون مدیریت غیرکارا، تعارض انسان-تالاب، تعارضات اجتماعی و عوامل طبیعی، بسیاری از آنها امروزه خشک شده و از بین رفته­اند. مقاله حاضر با هدف ساماندهی تالاب هشیلان کرمانشاه از طریق ظرفیت­سازی و مشارکت اجتماعی، بر اساس یافته­های حاصل از اجرای طرح ساماندهی تالاب هشیلان با رویکرد ظرفیت­سازی اجتماعی انجام شده است. شیوه پژوهش، مشارکتی با کارکرد تحقیق در عمل است. جامعه آماری پژوهش، نهادهای محلی و دولتی و همچنین زنان و مردان روستاهای حوضه تالاب مخصوصاً روستاییان هشیلان است. برای ساماندهی تالاب هشیلان، از ابزار سیپا (برقراری ارتباط، آموزش و آگاهی عمومی) به عنوان ابزاری برای ظرفیت­سازی و مشارکت اجتماعی استفاده شد. برای برقراری ارتباط با جامعه و نهادهای محلی و دولتی در جهت برجسته‏سازی اهمیت تالاب، جشنواره­ای برگزار و کارگاه­های آموزشی برای مردم روستای هشیلان اجرا شد. همچنین در راستای ارائه برنامه­های راهبردی، نشست­هایی با معتمدان محلی تدارک دیده شد و از طریق پرسشنامه موردبررسی قرار گرفتند. داده‏ها با نرم افزار SPSS26 تحلیل شدند و تکنیک SWOT مورد استفاده قرار گرفت. طبق نتایج، برقراری ارتباط، آموزش، آگاهی و همچنین برگزاری جلسات آموزشی، مهم ترین عوامل مؤثر در حفاظت و حمایت از تالاب هشیلان به دست آمدند. همچنین توسعه گردشگری و بهره­برداری پایدار می تواند نقش مهمی در توانمندسازی جوانان روستایی و کسب درآمد پایدار داشته و زمینه را برای کاهش مهاجرت آنها به نقاط اطراف فراهم کند.

مقدمه: عصر کنونی شاهد پیشرفت چشمگیری در زمینه فن آوری بوده است. یکی از جدیدترین فناوری ها واقعیت مجازی می باشد. واقعیت مجازی در بسیاری از مناطق مختلف زندگی ما ادغام شده است، از بازی های ویدیویی گرفته تا موارد مختلف استفاده صنعتی و همچنین در زمینه آموزش، مسافرت، مراقبت های بهداشتی، سرگرمی و تحقیق. علاوه بر این مطالعات بسیاری به اهمیت تکنولوژی واقعیت مجازی در زمینه های روانشناسی و درمان اختلالات روانی مانند ترس از پرواز، مدیریت استرس و بسیاری موارد دیگر اشاره کرده اند. علی رغم سود مندی ارائه شده برای واقعیت مجازی، نگرش بیماران مبتلا به اختلالات روانی نسبت به استفاده از آن هنوز نامشخص است. لذا هدف این مطالعه طراحی پرسشنامه ای با هدف میزان پذیرش تکنولوژی واقعیت مجازی در بین بیماران مبتلا به اختلالات روانی بود. روش کار: این مطالعه ی طراحی و پیاده سازی ابزار در دو فاز طراحی و بررسی روایی و پایایی پرسشنامه در سال 1400 انجام شد. در این مطالعه برای بررسی روایی محتوایی از ضریب های CVR و CVI استفاده شد و با کمک روش آلفای کرونباخ، پایایی درونی آن تعیین گردید. نتایج: در مطالعه حاضر شاخص روایی محتوا 8/ 0 تعیین شد که عددی قابل قبول برای این پرسشنامه می باشد. همچنین آلفای کرونباخ 7/. به دست آمد و همبستگی بین سوالات در سطح معناداری 0. 0001 قابل قبول بود. نتیجه گیری: بر اساس نتایج مطالعه حاضر درباره بررسی شاخص های روایی و پایایی مرتبط با پرسشنامه ذکر شده مشخص گردید که پرسشنامه مذکور از روایی و پایایی مناسبی برای بررسی میزان پذیرش تکنولوژی واقعیت مجازی در بین بیماران مبتلا به اختلالات روانی برخوردار می باشد

پژوهش حاضر با هدف ارزیابی دوره های آموزش الکترونیکی بر اساس اصول مبنایی آموزش مریل و طراحی انگیزه ای کلر و همبستگی آن با پیشرفت یادگیری و رضایت از دوره در آموزش عالی انجام شد. در این پژوهشِ از نوع همبستگی، تعداد 546 نفر از دانشجویان حاضر در دوره های آموزشی الکترونیکی مقطع کارشناسی دانشگاهها، با روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای به عنوان نمونه انتخاب شدند. ارزیابی کیفیت دوره ها با استفاده از ابزار ارزشیابی کیفیت آموزش اثربخش بر اساس اصول مبنایی و طراحی انگیزه ای - کنترل ارادی با ضریب پایایی آلفای کرانباخ 79/0 انجام شد. پیشرفت یادگیری و رضایت از دوره به ترتیب با استفاده از مقیاس سنجش پیشرفت یادگیری با ضریب پایایی75/0، و رضایت از دوره با ضریب پایایی 83/0 مورد سنجش قرار گرفت. نتایج حاصل از آزمون های همبستگی، تحلیل واریانس و رگرسیون چند متغیری نشان دهنده همبستگی مثبت و معنادار میان تلفیق اصول مبنایی آموزش و عناصر انگیزه ای – کنترل ارادی با پیشرفت یادگیری و رضایت دانشجویان از دوره بود. در این میان عناصر فعال سازی، نمایش، یکپارچگی، حل مسئله، توجه، ارتباط، خودتنظیمی و کنترل محیط بیشترین همبستگی را با این متغیرها نشان دادند. در مجموع، نتایج حاکی از ارتباط معنادار اصول مبنایی و انگیزه ای با کیفیت دوره های آموزش الکترونیکی بود.

هدف از پژوهش حاضر مروری بر تدریس درس زیست شناسی مبتنی بر الگوی تدریس ساختن گرایی و نیز تبیین مزایا و ضرورت های کاربرد روش خلاقیت در آموزش این درس است. طی تلاش های متعدد در جهت بازنگری و ارزیابی مجدد رویکردهای آموزشی، امروزه رویکردهای سنتی تا حدی منسوخ شده و رویکردهای آموزشی نوین بر نوآوری، تعامل دوجانبه و تولید دانش معطوف است. به نظر می رسد روش های تدریس جدیدی مانند الگوی تدریس ساختن گرایی و کاربرد خلاقیت می تواند تسهیلگر تحقق این اهداف باشد. روش این پژوهش توصیفی-تحلیلی بوده و برای جمع آوری اطلاعات به بررسی پایگاه های داده جهت استخراج مقالات خارجی و داخلی در زمینه کاربرد دو روش یادشده در راستای تدریس درس زیست شناسی پرداخته شده است. نتایج حاصل نشان می دهد الگوی تدریس ساختن گرایی به عنوان یک الگوی دانش آموز محور در کنار روش کاربرد خلاقیت، با تفهیم درس زیست شناسی به عنوان دانشی با جنبه-های انتزاعی و ناملموس ازنظر اغلب دانش آموزان، ارتباط مستقیمی دارد.

این پژوهش می کوشد تا با شناخت صحیح پارادایم های آموزش آنلاین و استفاده هدفمند از فناوری های نوین دیجیتال، بتواند اهداف آموزش کارآفرینانه را در این بستر محقق ساخته و توسعه دهد. پژوهش حاضر از منظر هدف، کاربردی و روش آمیخته با رویکرد متوالی، در دو مرحله ی کمی و کیفی انجام شده است. بخش کمی به روش مدل یابی معادلات ساختاری، با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته در تابستان 1399 ازمیان جامعه آماری از اساتید دانشگاه های شهر تهران (شهیدبهشتی، علم و صنعت، فرهنگیان، آزاد اسلامی، پیام نور) و کارشناسان حوزه فناوری اطلاعات، که با استناد به فرمول کوکران از بین آن ها 115 نفر به شیوه نمونه گیری تصادفی ساده و طبقه ای با تخصیص متناسب انتخاب شدند، در بخش کیفی با رویکرد سناریونویسی، شناسایی پیشران ها و حالت های عدم قطعیت با بررسی تاثیرات متقاطع از ماتریس عوامل کلیدی برمبنای اجماع نظر 15 خبره، با تکنیک گلوله برفی در پاییز 1399، انجام شده است. در روش کمی یافته های پژوهش ضمن تایید تاثیر مستقیم 4 مولفه هوشمندسازی، آموزش کارآفرینانه، محیط یادگیری آنلاین و سواد دیجیتال بر تحقق آموزش کارآفرینانه آنلاین در قلمرو مکانی ایران با شناسایی 5 پیشران موثر (شیوه نوین آموزش، شخصی سازی، ربات چت ها، ادغام تدریس و دسترسی همه جانبه به منابع) به شناسایی و نگارش سناریوهای محتمل با استفاده از نرم افزار سناریوویزارد پرداخته است که 4 سناریو با یشترین سازگاری و احتمال وقوع در آینده نتیجه شد.